25 februari 2020
De geboorte van een veulen is altijd weer een bijzondere gebeurtenis. Ben je voorbereid? Redt de merrie het alleen? Als je voor het eerst een veulentje fokt, maar ook voor de doorgewinterde fokker blijft het een spannend gebeuren. In dit artikel kort de ins & outs op een rij.
Een goede lichamelijke conditie van de merrie is van belang voor de ontwikkeling van een sterk veulen en een vlotte geboorte. Denk aan de juiste voeding, voldoende rust, ruimte en beweging en de benodigde vaccinaties.
Indien mogelijk: plaats de merrie al ruim van te voren in de kraamstal/-omgeving. Zo kan ze rustig wennen, maar ook voldoende antistoffen aanmaken tegen de in die omgeving heersende kiemen. Deze kan ze via de biest vervolgens weer doorgeven aan haar veulen.
Zet alle benodigdheden voor de geboorte tijdig klaar en binnen handbereik. Denk aan:
opgeladen telefoon met nummer van je dierenarts, staartbandage, handdoeken, emmers met warm water, zeep, glijmiddel en ontsmettingsmiddel.
Rondom de uitgerekende datum: houd de merrie goed in de gaten. Het is doorgaans moeilijk om het moment van geboorte te voorspellen. De merrie kan rustig een paar weken overdragen of zelfs 2 weken te vroeg zijn. In de laatste paar dagen is het verstandig haar 24 uur per dag in de gaten te houden, bijv. met een geboortebewakingssysteem.
De merrie kan verschillende tekenen vertonen waaraan te zien is dat de geboorte niet lang meer op zich laat wachten:
2-3 weken van tevoren: opzwellen van de uier, dikkere benen, vocht (oedeem) onder de buik, gebied boven de staart wordt weker en de staart lijkt ook hoger te gaan liggen.
Kort voor de geboorte: de uier schiet vol en als de merrie ook gaat kegelen (er verschijnen wasachtige druppels aan de uier) dan wordt het veulen meestal binnen 24 uur geboren. Ook kan de merrie zich mogelijk anders gaan gedragen: ongedurig (rondjes) lopen, luidruchtig en nerveus zijn, vaak liggen (met haar hals plat op de grond) en staan en vaak een plashouding aannemen. Let op: er zijn ook merries die bijna niets laten merken!
Observeer de merrie op gepaste afstand: ze redt het meestal prima zelf. Bel de dierenarts als er ondanks persen van de merrie geen vooruitgang wordt geboekt!
De 3 fasen van een normaal geboorteproces:
Contractie-fase (kan een half uur tot enkele uren duren)
De baarmoeder trekt samen en het veulen zal gaan draaien naar een borst-buikligging (geboortehouding) en tegen de baarmoederhals aankomen waardoor deze zal ontsluiten.
Uitdrijvingsfase (het veulen wordt meestal binnen 20 minuten geboren)
Zodra de baarmoedermond open gaat, komt de waterblaas in het geboortekanaal en zal door druk in de vagina knappen. De merrie gaat staan en plassen. De beentjes en het hoofd van het veulen komen in de geboorteweg en de merrie zal weer willen gaan liggen zodat ze beter kan persen. Meestal verloopt de geboorte daarna snel en heftig: er verschijnt eerst één voetje, dan de tweede en het neusje (het hoofd rust op de beentjes). Het vlies dat nog om de neus van het veulen zit kan gebroken worden. Het veulen zal er nu helemaal uit glijden en de merrie zal gaan staan, waardoor de navelstreng afbreekt.
Nageboorte (meestal binnen 1 uur na de geboorte)
De nageboorte (placenta) wordt na de geboorte afgedreven en de merrie zal daarna ook rustiger worden. Duurt dit langer dan 3 uur, ga er niet aan trekken maar bel je dierenarts.
De merrie kan ernstig ziek worden als de nageboorte te lang blijft zitten. Bij Friese paarden komt dit vaker voor dan bij andere rassen. Het is verstandig de nageboorte nog even te bewaren ter controle door de dierenarts.
De merrie likt vervolgens haar veulen helemaal schoon en droog om de doorbloeding te stimuleren en het te helpen om te gaan staan. Zodra het veulen staat kan het gaan drinken. Het is van levensbelang dat het veulen binnen 2 uur de eerste melk (biest) binnenkrijgt: het bevat alle belangrijke afweerstoffen, energie, eiwit en heeft een afdrijvende werking (t.b.v. de eerste ontlasting).
Verloopt het geboorteproces anders dan normaal? Wacht niet af en bel direct je dierenarts!
Dit is een samenvatting. Lees het volledige artikel ‘Geboorte’ op Paardenarts.nl van Iris van Gulik, paardenarts.
Wil je een verzekering voor je drachtige merrie afsluiten bereken dan via onderstaande button je premie.