18 maart 2019
Gynaecologie: voortplanting bij paarden
De geboorte van een veulen is een bijzondere gebeurtenis. Ook in de periode ervoor komt er veel bij kijken, van het juiste moment van dekking tot een succesvolle dracht. Verwacht jouw merrie een veulen of ben je geïnteresseerd in alles wat hierbij komt kijken? Lees dan verder om een overzicht te krijgen van wat je kunt doen om je merrie in deze periode optimaal te begeleiden.
De hengstigheid
Een merrie kan alleen drachtig worden wanneer ze hengstig is. De hengstigheid is een periode van vijf tot zeven dagen binnen een totale cyclus van 21 dagen en beslaat de periode van de groei van één en soms twee eitjes (folikels) in de eierstok tot het moment dat deze ovuleren (eisprong). Tijdens de eisprong - aan het eind van de hengstigheid - heeft een dekking of inseminatie de grootste kans van slagen.
Om duidelijk te krijgen of en wanneer een merrie hengstig is, zijn er twee verschillende methoden. De eerste is schouwen, waarbij gekeken wordt in hoeverre de merrie de aanwezigheid van een zogeheten schouwhengst accepteert. Een tweede optie is om de merrie te laten opvoelen door de dierenarts. Deze doet rectaal (via de anus) en echografisch onderzoek naar de rijping van de eitjes (follikels) en de gezondheid van de baarmoeder en eierstokken. Eventuele afwijkingen kunnen op deze manier ook sneller ontdekt worden.
Sommige merries kunnen door uiteenlopende oorzaken moeilijk drachtig worden. Een gynaecologisch onderzoek in de winter (vóór het dekseizoen), kan helpen om problemen uit te sluiten.
De dekking
Is het juiste moment van hengstigheid aangebroken, dan kan de merrie gedekt worden. De dekking kan op een natuurlijke manier plaatsvinden of via kunstmatige inseminatie (KI). Met name bij paarden wordt bijna alleen van KI gebruik gemaakt, omdat het veiliger is voor de hengst, de kans op geslachtsziekten verkleind wordt en er meer merries bediend kunnen worden. Bij KI bespringt de hengst een fantoom en wordt zijn sperma opgevangen. Het sperma wordt daarna verdund en in porties verdeeld, waarna het bevroren opgeslagen kan worden of meteen (vers, gekoeld) naar de merrie vervoerd kan worden voor inseminatie.
De dracht
Na de inseminatie of dekking is het verstandig meerdere keren te laten controleren of de merrie drachtig is. Dit valt vaak ook al te merken door het uitblijven van de hengstigheid, maar verder in de dracht kan het alsnog gebeuren dat het vruchtje verworpen wordt. Met een echo op 14-18 dagen en een tweede rond dag 35 kan dit op tijd gesignaleerd worden, zodat de merrie eventueel nogmaals kan worden geïnsemineerd of gedekt.
Is de merrie succesvol drachtig geworden, dan zal het ongeveer 11 maanden duren tot aan de geboorte van het veulen. Vooral de laatste twee maanden van de dracht zijn van belang omdat het veulen daarin het snelste groeit. De voerbehoefte van de merrie ligt dan hoger en het kan handig zijn om een speciale merriebrok te geven in plaats van het gewone krachtvoer. Ook het inentingsschema (denk aan influenza, tetanus en rhinopneumonie) dient op orde te zijn, zodat de merrie bij de geboorte van het veulen haar antistoffen kan doorgeven via de biest. Overleg met je dierenarts over de benodigde vaccinaties voor jouw merrie.
Meer lezen?
Lees het volledige artikel ‘Gynaecologie (voortplanting)’ op Paardenarts.nl van Iris van Gulik.
Bekijk voor meer onderwerpen ook de rubriek 'Voortplanting' op Paardenarts.nl
Koliek wordt door veel paardeneigenaren gevreesd. Gelukkig is het in de meeste gevallen goed te verhelpen en eenmalig. Helaas zijn er ook paarden die last hebben van regelmatig terugkerende koliek. Waardoor wordt dit veroorzaakt en wat kun je eraan doen? We leggen het uit in deze blog!
Op stal zie je meteen dat het helemaal mis is. Je paard ligt te rollen, is flink aan het zweten en erg onrustig. Alle alarmbellen gaan direct af. Hij heeft koliek! Je belt gelijk de dierenarts en hoopt dat die jouw paard kan helpen. Maar hoe zit het financiële kant van dit verhaal? Wat kost een koliekoperatie en wie betaalt de dierenartskosten als het paard verzekerd is? In deze blog leggen we dit uit aan de hand van verschillende kolieksituaties.
Koliek is een verzamelnaam voor verschillende soorten buikklachten. Het kan erg gevaarlijk voor een paard zijn. Het is daarom belangrijk om bij het vermoeden van koliek snel te handelen. In deze blog gaan we in op de verschillende soorten koliek en hoe je die kunt herkennen. Ook geven we preventieve tips om koliek te voorkomen.
Het is een nachtmerrie voor iedere paardenliefhebber: een paard met koliek. Naast de eigenaar komen dan ook de dierenarts en de verzekeraar in actie en werken gezamenlijk aan een goede afloop. In deze blog vertellen zij allemaal hun kant van het koliek-verhaal.
Van nature zijn paarden gewend om de hele dag te eten en weidegang is gezond voor je paard. Toch zijn niet alle paarden erbij gebaat om 24/7 in de wei te staan. Weidegang vraagt om goed management, want soms kleven er risico’s aan. In deze blog gaan we daar dieper op in.
‘No foot, no horse’, is een bekend Engels spreekwoord. En dat klopt als een bus, want zonder goede hoeven kan je paard niet optimaal functioneren. In deze blog leggen we uit hoe je de hoeven van je paard gezond houdt.
Je bent helemaal in de wolken en hebt jouw droompaard gevonden! Maar bij de aanschaf van een nieuw paard komt heel wat kijken. Heb je bijvoorbeeld al nagedacht over zijn voeding? Weet je hoe je jouw nieuwe topper het beste kunt voeren? We delen in deze blog handige tips om de rantsoenovergang zo goed mogelijk te laten verlopen!
25 juli gaat EFO Totaal Talent plaats vinden tijdens het NK Dressuur. Hoe bereid je je voor? Of je nu al ervaring in de ring hebt of voor het eerst begint, een goede voorbereiding is belangrijk. Met deze tips zorg jij én je paard op en top klaar zijn voor de dag.
