10 augustus 2021

Zonnebrand

Heerlijk die zomerzon, behalve als je er een rode zonverbrande huid aan over houdt. Ook je paard kan last hebben van (directe) zonnebrand door blootstelling aan te veel UV-straling in het zonlicht. Maar er kunnen ook andere onderliggende problemen boosdoener zijn, zoals fototoxische stoffen in bepaalde planten en medicijnen waardoor de huid gevoeliger wordt voor UV-licht. Daarnaast kan een leverprobleem oorzaak zijn van zonnebrand (bijv. door het beruchte en veelvoorkomende Jacobskruiskruid). In dit artikel lees je er meer over

Oorzaken

Gelukkig is niet elk paard even gevoelig voor de zon. Zo is een niet-gepigmenteerde roze huid gevoeliger dan en gepigmenteerde donkere huid. Het gaat daarbij om de onderliggende huidkleur en niet zozeer de kleur van de vacht. Een schimmel heeft bijvoorbeeld een donkere huid met witte vacht. Dunbehaarde of onbehaarde huid (neus, lippen, onderbenen) is uiteraard ook gevoeliger voor UV-licht dan een huid met dikke vacht.
In het geval van zonnebrand door fototoxische stoffen worden er chemicaliën opgenomen in de huid waardoor de huid gevoeliger wordt voor UV-licht, wat kan leiden tot (ernstige) ontsteking in de huid. Deze stoffen komen voor in planten als berenklauw, St.-janskruid en rode klaver, maar bijv. ook in geneesmiddelen, zalven of crèmes. 
Jacobskruiskruid, een snel verspreidende giftige plant, is een beruchte veroorzaker van leverbeschadiging bij o.a. paarden. Bij ernstige leverschade is de lever niet meer in staat om afvalstoffen (waaronder ook fototoxische stoffen) goed te verwerken. 

Verschijnselen

Er zijn verschillende gradaties in zonnebrand. Daarnaast kan mok (huidontsteking van de onderbenen) ook ontstaan / in stand blijven door zonnebrand,
 
Milde zonnebrand: de huid is rood, verdikt, warm en pijnlijk
Ernstige zonnebrand: blaren waar vocht uitkomt met na enkele dagen een open wond of een korst.
Zonnebrand kan bij paarden snel ernstige vormen aannemen, omdat ze vaak niet tijdig de schaduw op kunnen of willen zoeken. Vaak zie je de daadwerkelijke schade helaas ook pas na enkele dagen. Is je paard sloom, presteert het slecht en heeft het gele slijmvliezen? Dan kan sprake zijn van een onderliggend leverprobleem.

Diagnose en behandeling

Bij de eerste verschijnselen van zonnebrand is het belangrijk om onderliggende oorzaken (fototoxische stoffen, leverprobleem) uit te sluiten. Bekijk de weide op giftige planten zoals Jacobskruiskruid. Raadpleeg bij twijfel altijd je dierenarts. Deze kan bloedonderzoek doen om leverwaarden en -functie te onderzoeken.
Haal een paard met verbrande huid uit het zonlicht. Bij ernstige zonnebrand is opstallen noodzakelijk. Bij milde zonnebrand kan bescherming met bijv. UV-werende stof en zonnebrandcrème voldoende zijn.
Behandeling is afhankelijk van de ernst van de zonnebrand en het evt. onderliggende probleem. Zijn er open wonden en/of korsten ontstaan, raadpleeg dan altijd je dierenarts. Wonden moeten meestal gedesinfecteerd worden en behandeld met een vette beschermende crème. Soms is behandeling met pijnstillers, ontstekingsremmers en/of antibiotica nodig. Bedek open wonden nooit met een deken, omdat ze dan kunnen gaan broeien, besmet worden met bacteriën en daardoor niet goed kunnen genezen.
Zonnebrand zal bij een goede behandeling wel goed genezen. Is de zonnebrand een gevolg van een ernstig leverprobleem dan is de prognose minder goed. 

Voorkomen is beter dan genezen. Raadpleeg bij twijfel altijd even je dierenarts!

Meer lezen?

Dit is een samenvatting. Lees het volledige artikel over ‘Zonnebrand’ op Paardenarts.nl van Jessica Bakker, paardenarts.

Logo Paardenarts