Risico's bij weidegang

Van nature zijn paarden gewend om de hele dag te eten en weidegang is gezond voor je paard. Toch zijn niet alle paarden erbij gebaat om 24/7 in de wei te staan. Weidegang vraagt om goed management, want soms kleven er risico’s aan. In deze blog gaan we daar dieper op in. 

In de vrije natuur eten paarden ongeveer 16 uur per dag, kleine porties. Dag en nacht weidegang bieden lijkt het meest aan te sluiten bij die natuurlijke situatie. Toch zijn onze weilanden over het algemeen niet te vergelijken met de originele, natuurlijke omgeving. Daar eten paarden planten, kruiden, grassen en boomschors. Onze weides zijn veelal eentoniger en leveren vaak meer energie (en eiwit) op voor het paard. Daarnaast is er nog een groot verschil met de natuurlijke leefomgeving: in het wild lopen paarden grote afstanden. In de meeste Nederlandse weides is dit niet mogelijk en krijgen ze meer energie aangeboden dan ze in hun natuurlijke situatie zouden krijgen. Maar omdat ze die energie veelal niet verbruiken, worden veel paarden in de wei te dik.  

Uiteraard is het goed om hierbij een kanttekening te plaatsen. Iedere situatie is verschillend. Niet ieder weiland is van deze kwaliteit, maar per paard is er ook veel variatie wat betreft gezondheid, grootte en prestaties. Een fokmerrie heeft bijvoorbeeld een heel andere energiebehoefte dan een oud paard, een hoefbevangen paard of een paard dat volop in de sport loopt. 

Weidegang is belangrijk voor de lichamelijke en mentale gezondheid van een paard, maar vraagt om het juiste management. Er bestaan namelijk verschillende risico’s. Hieronder bespreken we er een aantal: 

Sommige paardeneigenaren zijn bang voor blessures als hun paard op de wei komt. Als het paard lang op stal heeft gestaan, kan hij inderdaad flinke capriolen uithalen zodra hij buiten komt. Voorkom dit door je paard veel beweging te geven. Over het algemeen zijn ze dan rustiger als ze buiten komen. Ritme en structuur zijn ook belangrijk. Een paard is rustiger als hij iedere dag op hetzelfde tijdstip, met vaste weidegenoten buiten komt. Het is ook fijn als hij steeds in dezelfde weide of paddock komt, zodat hij bekend is met zijn omgeving en minder stress ervaart. Zorg ook voor genoeg ruimte om vrij te kunnen bewegen. In een overvolle weide ontstaan eerder conflicten.  

Zoals al gezegd is het risico (op de langere termijn) van te veel gras dat paarden er te dik van worden. Voor de korte termijn zit het risico in de snelle variatie aan samenstelling van voedingsstoffen in het gras. De gehalten in het gras kunnen tijdens de dag snel veranderen. Zo bevat jong gras veel blad, maar nog maar weinig stengel. Hierdoor zit er veel eiwit in, maar weinig vezels. Dit kan leiden tot diarree en dunne mest. 

Sommige paarden staan het hele jaar door in de weide, andere komen in het voorjaar pas weer voor het eerst in de wei. De overgang van stal naar weide betekent een grote verandering in het rantsoen. Een paard heeft een complex spijsverteringsstelsel waarin bacteriën een rol in spelen. Een plotselinge overgang naar vers voorjaarsgras kan de darmflora in de blinde en dikke darm behoorlijk verstoren. Dit kan problemen geven zoals diarree, koliek en hoefbevangenheid. Laat het paard dus rustig wennen aan de nieuwe situatie. Laat je paard bijvoorbeeld de eerste keer een half uur grazen. Bouw dit rustig verder uit. Lees ook: Handige tips voor een goede overgang van stal naar weide 

Wist je dat voorjaarsgras wel twee keer zoveel suiker kan bevatten ten opzichte van gras gedurende de rest van het jaar? In deze periode moet je dus goed oppassen! Het gras groeit in die periode razendsnel. Het bevat veel eiwit en suiker en nog relatief weinig structuur. In het voorjaar wordt overdag door de zon veel suiker (fructaan) aangemaakt in het gras dat gedurende de nacht moet worden omgezet in onder andere celwanden. Als het ’s nachts koud is, met soms zelfs nog nachtvorst, gebeurt er niets in de grassprieten. Na een nacht met vorst kan de suikerniveau nog steeds hoog zijn, omdat de geproduceerde suikers niet verbruikt worden. Voor paarden betekent dit een plotselinge toename in voedingsstoffen waar hun spijsvertering vaak niet op voorbereid is. Niet alle paarden of pony’s kunnen die suikers even goed verwerken, met aandoeningen als gaskoliek of hoefbevangenheid tot gevolg. Ook in het najaar moet je hiervoor opletten. Als het ’s nachts koud is, is het fructaangehalte hoger. 

Daarnaast kan de grasplant in tijden van stress (denk aan droogte en extreme hitte) de suikers die geproduceerd worden niet omzetten in vezels voor groei. Dan blijft het suikergehalte in de plant eveneens relatief hoog en bevat het gras in de ochtend nog veel suikers. Je kunt je paard dan beter ’s middags in de wei zetten. 

Heb je een te rijke weide? Dan kun je ervoor kiezen om je paard een maximaal aantal uur per dag in de wei te zetten. Daarnaast is het een optie om de paarden in een afgezet stuk weiland te zetten en ze er elke dag een nieuw stuk gras bij te geven. Op die manier kunnen ze niet te veel gras binnenkrijgen. Ook kan weidegang worden afgewisseld met de paddock om veelvuldige grasinname te voorkomen. Een paddock paradise kan eveneens een goede oplossing zijn.  

Suiker (glucose) en fructaan zijn allebei koolhydraten maar worden door het paard op een andere manier verteerd. Suiker wordt in de dunne darm afgebroken en in het bloed opgenomen. Hierdoor stijgt de suikerspiegel. Vervolgens produceert de alvleesklier insuline om de glucose van het bloed naar de weefsels te krijgen. Paarden met insulineresistentie reageren hier anders op. Dit is een stofwisselingsziekte waarbij het lichaam minder goed reageert op het hormoon insuline. Bij paarden met insulineresistentie wordt fructaan pas in de blinde en dikke darm afgebroken. Bij deze omzetting vormen de bacteriën in de darm melkzuur. Is de darmflora niet gewend aan fructaan en zijn de bacteriën er niet op aangepast, dan kan een hoge fructaanopname zorgen voor verzuring van de darminhoud. Bacteriën gaan dood en vallen uit elkaar waardoor gifstoffen vrij kunnen komen en in het bloed kunnen worden opgenomen. Dit kan leiden tot hoefbevangenheid. Verzuring kan ook zorgen voor een fermentatiestoornis, koliek en diarree. 

Twijfel je over de gezondheid van je paard? En vraag je je af hoe lang en wanneer je jouw paard het beste in de wei kunt zetten? Vraag advies aan een dierenarts of voedingsdeskundige! 

EFO Paardenverzekering vindt de gezondheid van jouw paard net zo belangrijk als jij. We bieden verschillende mogelijkheden aan om je paard te verzekeren: betrouwbaar, betaalbaar en op maat. Klik hieronder om de verzekeringswijzer in te vullen of bereken direct jouw premie.